Familiebedrijven: verder kijken dan de clichés om langetermijngroei te ontdekken

Bedrijven die in familiehanden zijn, worden geassocieerd met conflicten, nepotisme en problemen op het gebied van zeggenschap. Daardoor scoren ze in de bestaande ratings op het vlak van milieu, maatschappij en governance (Environmental, Social & Governance – ESG) vaak zwak op governance-criteria. Toch zijn er meerdere redenen om in familiebedrijven te beleggen, mits dat op een selectieve manier wordt gedaan.

Verder kijken dan de familiedrama's

Al decennialang trekken tv-series over de dramatische ontwikkelingen van familiebedrijven veel kijkers. Dergelijk theatraal gedoe is echter nauwelijks gebaseerd op feiten. In werkelijkheid zijn er tienduizenden bedrijven waarin families of oprichters een groot belang hebben en die al decennialang jaar na jaar rendement en waarde genereren. Familiebedrijven vertegenwoordigen vandaag 70% van het mondiale bbp en zijn in veel landen goed voor 50% tot 80% van de werkgelegenheid¹. Dat komt doordat oprichters van familiebedrijven geen gokkers zijn, maar bouwers.

Een doelgerichte langetermijnvisie

Een familiebedrijf ontstaat doordat iemand een visie koppelt aan vastberadenheid. Het bloeit omdat het een breder doel heeft dan de winstgroei waar elk bedrijf naar streeft. Vaak wordt de wil om iets op te bouwen gedreven door innovatie, het streven om te doen wat juist is en niet louter de dingen juist te doen. Familiebedrijven worden ook niet onder druk gezet door kortetermijninvesteerders die betere kwartaalcijfers eisen. Doordat ze een langetermijnvisie hebben, zijn ze beter in staat om beslissingen te nemen die niet meteen winst genereren.

Minder schuldenlast

Familiebedrijven laten ook zien dat een langetermijnaanpak niet gepaard gaat met een buitensporig hoge schuldenlast. Familiebedrijven hebben doorgaans zelfs een lagere schuldgraad dan andere ondernemingen. De 'Family 500'-database van Carmignac volgt bedrijven uit de hele wereld waarvan minimaal 10% in handen is van een familie, de oprichters, een stichting of een trust. Uit die gegevens blijkt dat de gemiddelde schuldgraad verhoudingsgewijs ongeveer driemaal lager is dan die van niet-familiebedrijven².

De regio is belangrijk

De afgelopen vijftien jaar hebben familiebedrijven uit de EU en de VS respectievelijk +50% en +40% meer rendement gegenereerd dan niet-familiebedrijven in hun regio. In diezelfde periode hebben familiebedrijven uit opkomende landen juist ondermaats gepresteerd³. Uit de 'Family 500'-database van Carmignac blijkt dat Amerikaanse familiebedrijven het hoogste beleggingspotentieel bieden.

Omvang speelt een rol

Hoewel familiebedrijven van alle kapitalisatiegroottes beter hebben gepresteerd dan niet-familiebedrijven, zetten megacaps⁴ de afgelopen vijftien jaar de beste resultaten neer – zij groeiden bijna driemaal sneller. Beleggingen in familiebedrijven mogen dus niet worden beperkt tot small- en midcaps, er zijn duidelijk ook grotere familiebedrijven die daarvoor in aanmerking komen. Ook de generatie van de familie is van belang. Familiebedrijven die in handen zijn van de eerste en tweede generatie, doen het doorgaans goed. Maar vanaf de vijfde generatie zijn de resultaten minder uniform – de unieke mentaliteit van het familiebedrijf, die zijn oorsprong vindt bij de oprichter, begint dan te sterk te verwateren.

De parels onder de familiebedrijven vinden

Op het gebied van governance moet men bij beursgenoteerde familiebedrijven ook rekening houden met het percentage van de stemrechten dat de familie bezit: als dat te laag ligt (minder dan 10%) komen de voordelen van een familiebedrijf niet tot uiting, als het te hoog is (meer dan 80%) wordt geen rekening gehouden met de mening van minderheidsaandeelhouders. Niet-uitvoerende bestuurders moeten voldoende onafhankelijk zijn om op te komen voor aandeelhouders die niet tot de familie behoren. Ook moet worden nagegaan hoe het management wordt beloond – zeker als dat banden met de familie heeft – hoe het bedrijf zich gedraagt en wat de kwaliteit van de boekhouding is.

Familiebedrijven komen misschien nooit af van dat etiket van intriges en roddel; maar in het algemeen geldt dat de successen van familiebedrijven ons eraan herinneren dat het beoordelen van governance meer is dan alleen maar hokjes aanvinken. Familiebedrijven vormen een enorm en gevarieerd universum om in te beleggen, en er is geen standaardrecept waar iedereen baat bij heeft. Het identificeren van goede bedrijven vraagt om een nauwgezette aanpak en inzicht in de belangrijkste indicatoren die kunnen worden gebruikt om het universum te reduceren. Op die manier kunnen beleggers de nodige informatie vergaren om een bedrijfsmodel te herkennen dat op lange termijn waarde zal creëren én zal bijdragen aan een hoger doel.